Spoorbeheerder ProRail kan beter rechtstreeks ondergebracht worden bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Direct staatstoezicht is beter dan de huidige semi-zelfstandige positie waarbij de Tweede Kamer voortdurend wil controleren wat er gebeurt.
Daarvoor pleit voormalig president-commissaris bij ProRail Michiel Boersma vrijdag in Het Financieele Dagblad. ,,Misschien is een zelfstandig bestuursorgaan of een rechtspersoon met een wettelijke taak als Rijkswaterstaat dan beter”, zegt Boersma. ,,De staat kan dan als aandeelhouder in feite alles doen, want de minister is altijd verantwoordelijk.”
Boersma was president-commissaris bij ProRail van 2010 tot 2014. Volgens hem klopt de huidige bestuursstructuur bij ProRail niet. ,,Als je activistisch wil zijn als aandeelhouder moet je je afvragen of dat te rijmen is met een onafhankelijk bestuur en onafhankelijke commissarissen, zoals bij ProRail. Belangrijke besluiten voor ProRail, bijvoorbeeld de aanleg van een spoortraject, worden namelijk altijd door de politiek genomen.”
Bestuurders en commissarissen worden volgens Boersma daardoor buitenspel gezet. ,,Tegen de tijd dat de raad van commissarissen van het bedrijf zich erover moet uitspreken is het vliegwiel al lang in gang gezet. Daarmee wordt de rvc een papieren tijger”, stelt hij.
Kostenexplosie bij ProRail
Staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur ligt onder vuur vanwege problemen bij ProRail. Dinsdag bleek dat uit een rapport dat ProRail voor projecten voor de periode 2018-2028 zo’n 475 miljoen euro tekort komt.
ProRail wil veel meer geld uitgeven dan in het Infrastructuurfonds beschikbaar is. Volgens Mansveld kijkt ProRail naar maatregelen om het tekort weg te werken. De spoorbeheerder zal haar hier begin volgend jaar over rapporteren. Intussen zullen maatregelen genomen worden bij ProRail om de risico's voor de toekomst te beheersen. Het gaat onder meer om ingrepen om de kosten voor beheer, onderhoud en vervanging van het spoor te verlagen.
Voor de langere termijn gaat het dan bijvoorbeeld om spoornetwerk minder complex te maken en toepassen van spoorvriendelijker materieel. Maar op korte termijn kan er geld bespaard worden door onderhoud meer overdag uit te voeren en langere treinvrije periodes. Dat kan flinke gevolgen hebben voor de vervoerders en de reizigers.
Mansveld wil eerst duidelijk weten wat de effecten van de maatregelen zijn voordat ze een besluit neemt. ProRail zal de gevolgen inzichtelijk voor haar maken. De Staat is de enige aandeelhouder van ProRail.
Hoofdpijndossier staatssecretaris Mansveld
In het rapport worden ook nog een aantal ,,belangrijke budgettaire risico's'' voor de toekomst gesignaleerd. Het gaat om de Betuweroute, een intensiever spoorgebruik in de toekomst, toenemend onderhoud aan tunnels, vervanging van de Oosterdokbruggen in Amsterdam, tegenvallende besparingen bij de invoering van prestatiegericht spooronderhoud. Ook kunnen volgens de onderzoekers uitgestelde vervangingen aan het spoor een risico vormen.
Het is een nieuwe tegenslag voor staatssecretaris Mansveld die al onder vuur ligt van de oppositie vanwege problemen bij ProRail. Ze vragen zich af of Mansveld de problemen wel aankan. Sommige partijen schermen zelfs met een motie van wantrouwen. Op deze Prinsjesdag moest de staatssecretaris ook nog meldden dat de verbouwing van het station van Utrecht 53 miljoen duurder wordt.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl